ค้นหาจิตตน

      จิตของคนถูกปิดบังด้วยอวิชชาและกิเลส เหตุนี้จึงไม่สามารถพบเห็นได้ การค้นหาจิตตน ก่อนอื่นต้องขจัดความอยากเสียก่อน เอาความคิดอยากทั้งหลายพิจารณาดูให้เกิดความเบื่อหน่ายแล้วเบื่อหน่ายอีก ให้เห็นเป็นเช่นนี้ เรื่องราวสิ่งของต่าง ๆ ล้วนเป็นเช่นนี้ อย่างนี้แล้วความคิดอยากก็หายไปจิตใจก็เบาสบาย กิเลสก็หมดจด

         ขั้นต่อไป “กำหนดสังขารหนึ่ง” สังขตธรรม(ธรรมที่ถูกปัจจัยปรุงแต่งขึ้น ตรงกับสังขารในคำว่า สังขารทั้งปวงไม่เที่ยง เป็นอนิจจัง เป็นต้น มีลักษณะของการปรุงแต่ง มี 3 อย่าง คือ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับสลาย) แห่งสรรพสัตว์ กำหนดว่าสรรพสิ่งในจักรวาลล้วนมีอยู่ในสรรพสัตว์ แม้แต่ตัวของเราเองก็มีอยู่ในสรรพสัตว์กล่าวอีกนัยหนึ่งคือ เป็นการทำลายอุปทานที่ยึดติดในตัวเราตัวเขา ไม่เห็นความแตกต่างระหว่างเขากับเรา ไม่โดดเดี่ยวในชะตาชีวิตของตนเอง หมายความว่า แม้แต่ร่างกายของเราก็เป็นสังขตธรรม ของอะไรล้วนไม่ใช่ของเรานอกจากจิตตน ก่อนจะละจากไปที่สามารถนำติดไปได้ นอกจากนี้แล้วก็ไม่สามารถนำติดไปได้ เช่นนี้แล้วจะมีอะไรแตกต่างระหว่างเรากับเขาอีก ด้วยเหตุนี้ ถ้าอยากจะค้นหาจิตใจ ก็ต้องตัดขาดจากเราเขา ชาวโลกล้วนยึดติดอยู่กับมายาแห่งตัวเรา แล้วก็แสวงหาแต่อวิชชา กิเลส นับว่าโง่เขลาจนเทียบไม่ได้

         เมื่อเข้าใจสิ่งนี้ ก็ควรขจัดความอยาก กำนดสังขารหนึ่งตัดอวิชชาก็จะพบเห็นจิตตนอย่างแน่นอน