ก่อนบรรลุมรรคผลต้องผ่านด่านมาร

    การบำเพ็ญธรรม ไม่ใช่เรื่องง่ายนักมารสอบแล้วสอบอีก ในสมัยก่อนผู้บำเพ็ญธรรม จะต้องขึ้นเขาลงห้วย ผจญกับความทุกข์ยากลำบากต่าง ๆ นานา เพื่อที่จะเสาะหาอาจารย์ผู้รู้แจ้งถ่ายทอดธรรม นอกจากคนที่มีใจแน่วแน่เด็ดเดี่ยวเท่านั้น ถึงจะประสบความสำเร็จ แต่ส่วนมากนมักจะท้อถอยเลิกกลางคัน การบำเพ็ญูธรรมในปัจจุบันไม่จำเป็นต้องเดินทางไกล ขึ้นเขาลงห้วย บำเพ็ญอยู่ในบ้านในสังคม มีภรรยาและญาติมิตรเป็นเพื่อน แต่ระหว่างบำเพ็ญธรรม ถ้าไร้มารมาสอบ ก็ไม่อาจบรรลุธรรมอยู่ดี ด้วยบาปกรรมของตนในอดีตจำต้องชดใช้ หากไร้มารมาทดสอบทรมาน (เช่นโรคภัยไข้เจ็บ) ก็ยากที่จะบรรลุธรรมแท้     

     การบำเพ็ญธรรมในปัจจุบัน แม้จะไม่ต้องผจญกับความลำบากในการเดินทางไกล และความทุกข์ยากในระหว่างบำเพ็ญ แต่การบำเพ็ญธรรมไม่มีทางลัด เมื่อกรรมเก่ายังไม่หมด กายใจก็ยากที่จะเป็นอิสระ ด้วยเหตุนี้ ในระหว่างปฏิบัติธรรม จึงยากที่จะหนีพ้นจากการติฉินนินทา ว่าร้าย โรคภัยไข้เจ็บ และอุปสรรคขวากหนามต่าง ๆ     

     หากนักปฏิบัติ ประสบกับเหตุการณ์ดังกล่าว ขออย่าได้เกิดความท้อแท้ใจเป็นอันขาด ก็ดังเช่น คุณครูออกข้อสอบที่ยาก แล้วท่านไม่ยอมเข้าสอบ ย่อมพลาดโอกาสบรรลุธรรมซึ่งเป็นเรื่องน่าเสียดายอย่างยิ่งโบราณว่า “มารสอบแม้จะทุกข์ หากยิ้มต้อนรับ เมื่อเสพทุกข์จนสิ้น ถึงจะเป็นยอดคน”       

     การสอบความสมหวัง สุรา นารี สมบัติ โมหะ ทุกอย่างพรั่งพร้อม จนทำให้ลืมตน หลงถลำนานเข้า รูปมารปรากฏขึ้นทำให้เสื่อมเสียชื่อเสียง ยากจะเข้าถึงธรรม     

     บัณฑิตระวังใจดุจระวังโจร ผู้บำเพ็ญธรรม หากพบหมู่มารหรืออุปสรรคขัดขวาง พึงเข้าใจว่า นั่นคือความเมตตาของเบื้องบนโดยแท้ ที่ให้โอกาสแก่ท่านได้เข้าสอบเพื่อบรรลุธรรมควรขอบคุณและเข้าสอบด้วยความยินดี สมาธิทำให้เกิดปัญญาหวังว่าทุกท่านคงสามารถสอบผ่านได้อย่างราบรื่น มีชื่อที่บอร์ดทอง และควรขอบคุณเหล่ามารด้วย ที่ทำให้ท่านได้มีโอกาสบรรลุธรรม